Pakistan’ın önde gelen şairlerinden Ahmed Faraz, özgürlükçü düşünceleri ve devrimci şiirleri sebebiyle baskılara maruz kalmış bir isim. Bir dönem hapis yatan, ardından sürgün hayatı yaşayan Faraz’ın ‘Merdûd’ başlıklı şiirini Emekli Albay Mesud Ahtar’ın çevirisi ile yayınlıyoruz.

Ahmed Faraz*

Allahım!

Artık hastanelerde bile

Kanıma fiyat biçmiyorlar hiç

Kanıma kimsenin ihtiyacı yok…

Tenimde

(Onlarca şişe kan sattığım halde)

Nice tas kanımla

Her sabah erkenden

Bir ümit besleyerek terk ediyorum evimi

Kim bilir, belki de…

Ne var ki, akşam üstü

Eli boş aynı eve dönmeye mecbur kalırım

Ev ki o yerde sabırsızlıkla

Bir avuç süt veya bir lokmacık ekmek bekleyen

Kanımın hala biçimlenmemiş parçaları

Beklerler yolumu…

Ben de eksilmeden her gün

Koğuşların her birine

Yalvarırcasına göz dikerim

Ama her doktor

“Seni gidi Merdûd seni” der ve ekler

“Kalmamıştır senin o su gibi kanında

Hayat veren ısı artık!”

Allahım!

Nasıl anlatayım ki onlara

Benim için kan satışı

Bir ticaret değil

Bir hâcettir!

———-

(*): Asıl adı Seyid Ahmed Şah olan Ahmed Faraz, 12 Ocak 1931’de, şimdiki adı Hayber Paktunhıva olan Serhad eyaletinin Kohat şehrinde doğdu. Pakistan’ın önde gelen şairlerinden olan Ahmed Faraz, şiir hayatına romantik şiirlerle başladı. Farsça ve Urduca alanlarında mastır eğitimini tamamlayan Faraz, genç yaşta hayatın acı gerçeklerine ve halkın problemlerine yakınlaşarak toplumsal şiirler yazmaya yöneldi. Pakistan İlerici Yazarlar Hareketi’nin etkisinde kalmasıyla birlikte gayet tatlı bir dil kullanarak yazdığı lirik şiirler vasıtasıyla devrimci düşüncelerini halka aktardı. Ömrünün sonuna dek, aynı etki altında, siyasi zulüm ve sömürüye karşı baş kaldıran şiirler yazdı. Haksızlıklara karşı sokaktaki insanların haklarını etkileyici bir şiir diliyle savunan Faraz, kısa sürede uluslararası üne kavuştu ve ilkinin adı ‘Tanha Tanha’ olan ve birçok dile tercüme edilen 13 şiir kitabı yayımladı. Düşüncelerinden ötürü bir süre hapsedilen ve özellikle Pakistan eski Cumhurbaşkanı Ziya-ül Hak döneminde ülkeyi terk ederek sürgünde kalan Ahmed Faraz’ın şiirleri 1990’lı yıllardan itibaren Pakistan’ın tanınmış şarkıcıları tarafından terennüm edilmiş ve Faraz’ın halk arasındaki popülaritesi daha da artmıştır.

Faraz, yıllar içerisinde Pakistan Edebiyat Akademisi, Pakistan Halkbilim Kurumu ve Pakistan Milli Kitap Vakfı gibi önemli birçok kurumun başkanlığını yapmıştır. 25 Ağustos 2008’de İslamabad’da hayatını kaybeden ve Pakistan’da Feyz Ahmed Feyz’den sonra en popüler ikinci toplumsal şair olarak addedilen Ahmed Faraz’a ölümünün ardından Pakistan Hükümeti tarafından Urdu diline ve edebiyatına yaptığı katkılardan ötürü Hilal-i Pakistan madalyası verilmiştir. 

***

Şairin ‘Merdûd’ şiirini Türkçeye tercüme eden 1928 doğumlu Emekli Albay Mesud Ahtar Şeyh uzun yıllar Türkçe, Urduca ve İngilizce olarak yaptığı karşılıklı tercümeler ile birlikte aralarında köşe yazılarının da bulunduğu 26’dan fazla kitap yayımlamıştır. Mart 2020’de İslamabad’da hayata gözlerini yuman Mesud Ahtar Şeyh, Türk edebiyatının Pakistan’da tanınması adına üstlendiği önemli rolden ötürü hem Pakistan’da hem de Türkiye’de devlet erkânından ödüller almıştır.