Eğitim gönüllüsü Taner Koçyiğit, ‘Hizmet’ için gerekirse elektrikli süpürge satma pahasına gittiği ve 14 yılını geçirdiği Pakistan hayatını yazdı. Üçüncü bölümde, ilk görev yeri olan Attock şehrindeki okulu, burada hangi şartlarda çalıştıklarını ve internet kafe sahibi Tenvir Bey’in yardımlarını anlattı.

Üçüncü Bölüm:

İçlerinde Türkmen ve Özbek asıllı olanların da bulunduğu Afgan mültecilerin epey bir kısmı Afganistan’ın Punjab eyaletindeki Attock şehri civarına yerleşmiş. 1997 yılında burada yaşayan insanların çocuklarının aşırıcı düşüncelerin zararlı etkilerden korunması ve yaşadıkları Pakistan’ın eğitim sistemine de alışmalarını kolaylaştırmak amacıyla gönüllüler tarafından bir ilkokul açılmış.

Nisan 2003’te Attock şehrine ilk gittiğim zaman orada 100 kadar öğrencinin okuduğu bu okulda Afganistan’daki Türk okullarından mezun olmuş, ‘insanlığa hizmet’e gönül vermiş iki çiçeği burnunda öğretmen, bulundukları toplumun tüm eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için gece gündüz çalışıyorlardı. Hem derslere giriyorlar hem de veli ziyaretleri gibi okul sonrası işleri takip ediyorlardı. Okulun bir odasında bu iki öğretmen, Türkmen bir aşçı ve Pakistan’da okuyan Afgan bir üniversite öğrencisi ile beraber toplam beş kişi kalmaya başladık.

Öğrencilerimizin çoğu Afgan mülteci çocuklarıydı

Attock’taki okulumuzda öğrencilerimizin hemen hepsi Afgan göçmenlerinden oluşuyordu. Burada ilkokul 1’inci sınıftan 6’ncı sınıfa kadar öğrenci vardı. Okul mevcudu, öğrencilerin mülteci ailelerin çocukları olmasından dolayı neredeyse her hafta değişirdi. Genelde 80 ilâ 100 arasında öğrenci olurdu. Bu öğrencilerin Pakistan’daki örgün eğitim sistemine de uyum sağlayabilmeleri amacıyla ders müfredatlarında dil ve fen bilgisi ağırlıklı birkaç yenilik yaptık.

Punjab eyaletinin sınır şehri olan Attock, Afganistan’a yakınlığı sebebiyle o dönem birçok Afgan mülteciye ev sahipliği yapmaktaydı. Türkmenler, Özbekler, Tacikler, Hazaralar ve Peştunlardan oluşan bu mülteciler yaklaşık 30 yıldır Pakistan’da yaşıyordu. Artık Pakistan bu insanların evi olmuştu ama bir çoğunun akrabaları olduğundan Afganistan’a sürekli gidip gelirlerdi. Derslerin bir kısmı Afganistan’ın da resmî dili olan Dari dilinde veriliyordu. Pakistan’daki diğer tüm okulların aksine bizim okul cuma günleri tatildi. Pazar günleri ise okul açık oluyordu.

Hafta sonları Peşaver’den öğretmen geliyordu

Bazı branşlarda öğretmenimiz olmadığı için ayrıca dışarıdan gönüllü yardım almak durumundaydık. Hafta sonları diğer şehirlerde tatil olduğu için iki öğretmen arkadaşımız ders vermek için Attock’a geliyordu. Hasan Bey ve bilgisayarcı bir arkadaşımız 5 gün Peşaver’de derslere girdikten sonra tatil yapmaları gereken günlerde Attock’a gelip derse giriyordu. Burada yatılı kalıyor, iki gün öğrencilerle ilgilendikten sonra pazartesi mesaiye başlamak üzere pazar akşamı iki saat uzaklıktaki Peşaver’e geri dönüyorlardı. Onlar geldiğinde odada yedi kişi kalıyorduk ama o günlerin tadı ve lezzetini hiçbir şeye değişmem.

Burada muhabbet ve hizmet ortamı çok iyiydi. Öğretmenliğe ilk başladığım günlerde bu arkadaşların ve yerli öğretmenlerin fedakarlıklarından çok etkilenmiştim. Attock’taki birçok zorlukğa karşı bu arkadaşlarla beraber mücadele etmemiz gerekiyordu. Ülkenin genelinde olduğu gibi bizde de maddi zorluklar vardı. Öğrencilerin çoğu burslu okuyordu ve okulun maddi ihtiyaçlarını gönüllülerin bağışlarıyla giderebiliyorduk.

Okulun tüm işlerini diğer 2 öğretmenle paylaştık

Attock’ta cep telefonları çekmiyordu. GSM operatörleri henüz hizmet vermeye başlamamıştı. Sadece AT&T adında bir firmanın her yerde çeken ev telefonu gibi bir sistemi vardı ama çok pahalı olduğu için okula alamamıştık. Okulumuzda telefon vardı ama dış aramalara kapalı olduğu için birisine ulaşmamız gerektiğinde Public Call Office (PCO-ankesörlü telefon) denilen yerlere giderdik. İndirimli fiyattan faydalanmak için akşam saat 9’dan sonra tüm arayacağımız kişileri arar ve işi toptan halletmeye çalışırdık.

Okulun tüm işlerini iki yerli öğretmen arkadaş ile paylaşmıştık. Muhasebe, öğrenci rehberliği, veli ziyaretleri, kayıt işlemleri, temizlik, sosyal aktiviteler, okul sonrası öğrenciler için ekstra ders düzenleme, öğretmenlerin programları, idari işler… Üstelik girilmesi gereken, İngilizce ve Türkçe dersleri bizi bekliyordu. Bu işlerin hemen hiç biri hakkında tecrübem olmadığı için nasıl yapacağımı Peşaver’deki PakTürk Okulu müdürü Osman Bey’e soruyordum. Sonra da arkadaşlarla görüşüp uygulamaya çalışıyorduk.  

Tenvir Bey, gece gündüz tüm işlere yardım etti

Bir taraftan da Urdu dilini öğrenmek istiyordum ama etrafımda anadili Urduca olan veya iyi derecede Urduca bilen hemen hiç kimse yoktu. Okuldaki öğretmenler haricinde benimle Urduca konuşacak arkadaşlarımın olmasını istiyordum ama ilk haftalarda işlerin yoğunluğundan kendime arkadaş bulamamıştım. İlk Urduca konuşan arkadaşım ismi Tenvir olan Keşmirli bir internet kafe sahibiydi. Okulumuzda internet bağlantısı olmadığı için sürekli şehir merkezindeki bu kafeye giderdik. Tenvir Bey sağ olsun, bizim tüm işlerimize gece gündüz demeden yardımcı oluyordu. Artık ne ihtiyacımız olursa ilk Tenvir Bey’i arıyorduk. O da devlet kurumları ile irtibattan tutun okulun önündeki kanalizasyon giderinin temizlenmesine kadar her konuda bize yardımcı oluyordu. Hatta bir konuyu kendisine sormadan yaparsak danışmadık diye alınıyordu. Eğitim veya ‘hizmet’ değerlerinden ancak benim (başlardaki) kırık İngilizcem ve Urducam kadar haberdar olmasına rağmen Türkiye ve dünyadaki hizmet gönüllüsü esnaflar gibi bizimle ilgileniyor ve daha da öğrenmek istiyordu. Tenvir Bey ile Attock’ta kaldığım süre boyunca çok güzel günler geçirdik.

Yağmurda kanallar tıkanır, sokaklara atık su dolar

Yukarıda bahsettiğim ‘kanalizasyonla ilgilenme’ konusunda ne demek istediğimi biraz açayım. Attock gibi küçük şehirlerde tuvalet haricindeki atık sular evlerden direk dışarıdaki açıktan akan kanallara gider. Bu kanallar da en yakındaki dereye ulaşana kadar tüm şehri dolaşır. Tüm dükkanların ve evlerin girişinde yaklaşık 50 cm derinliğinde 30 santim genişliğinde kanallar vardır. Genel inanış bu kanalların sadece mutfak ve banyolardan gelen atık sulardan oluştuğu şeklinde idi ama herkes içine bazı evlerden tuvalet sularının da karıştığını bilirdi. Bu kanallar özellikle yağmur sezonunda sık sık tıkanır ve sokaklar atık sularla dolardı.

Attock’taki okulumuzdan Kasım 2003’te ayrılmak durumunda kaldım. Yerli öğretmenler bir süre daha eğitim-öğretimi devam ettirdikten sonra okul, öğrencilerin devamında çok ciddi düzensizlik olmasından ötürü 2004 yazında kapandı.

Urdu dilini Urduca bilmeyenlerden öğrendim!

Attock’ta bulunduğum dönemde Tenvir Bey’le her hafta kitap okuyup sohbet etmeyi adet haline getirmiştik. Okuldan ayrıldıktan sonra sıklıkla İslamabad’dan Attock’a gitmeye devam ettim. Tenvir Bey ve birkaç arkadaşı Urduca kitaplar okur ben de Türkçesinden takip eder o zaman yarım yamalak olan Urducam ile müzakerelere katılırdım. Tenvir Bey’e benim ilk Urduca öğretmenim desem abartma olmaz. Anadili Urduca olmayan öğretmen ve öğrencilerimizden öğrendiğim yanlış Urduca kullanımları düzeltmek için çok çaba sarf etmişimdir. Ama ben bugün dahi “Urduca biliyor musun?” diye soranlara “Urducayı, Urduca bilmeyenlerden öğrenebildiğim kadar biliyorum!” diyorum. Bu bana Attock şehrinin bir hatırası olarak kaldı. Böylece Urdu dilini Urducayı tam bilmeyenlerden öğrendim!

Devam edecek…

İkinci Bölüm: İslamabad’a gittim ama kimse benim gibi birini beklemiyordu!